13 kwietnia 2014 roku Ukraina ogłosiła operację antyterrorystyczną (ATO) skierowaną przeciwko separatyzmowi. Jej celem było zachowanie integralności terytorialnej Ukrainy. Następnego dnia rozpoczęły się w obwodzie donieckim działania wojenne. 15 kwietnia ukraińskie siły specjalne wyzwoliły zajęte przez separatystów lotnisko w Krematorsku. Ponadto Siły Zbrojne Ukrainy oraz Gwardia Narodowa Ukrainy dotarły do przedmieść Słowiańska i zorganizowały blokadę miasta.

27 kwietnia proklamowana została tzw. Ługańska Republika Ludowa, na której terytorium 11 maja odbyło się referendum. 24 czerwca ogłoszono utworzenie tzw. Federacyjnej Republiki Noworosji, która stanowiła połączenie Donieckiej Republiki Ludowej i Ługańskiej Republiki Ludowej. Federację rozwiązano 18 maja 2015 roku.

2 maja 2014 roku pod Słowiańskiem zestrzelony został śmigłowiec sił ATO, a 22 maja rozpoczęły się regularne działania wojenne. Po wyborach prezydenckich na Ukrainie, 26 maja rozpoczęły się działania wojenne na szeroką skalę, z udziałem lotnictwa i desantu. Odbyła się wówczas bitwa o lotnisko w Doniecku, w wyniku której śmierć poniosło ok. 100 separatystów. Odzyskano kontrolę m.in. nad Mariupolem. Z początkiem lipca siły ATO przeszły do szybkiej ofensywy zdobywając m.in. Słowiańsk i Kramatorsk (5 lipca) oraz Bachmut (6 lipca), Adwiejewkę (30 lipca) i Maryinkę (5 sierpnia).

Na przedmieściach Doniecka doszło do walk, a Ługańsk został okrążony przez wojska ukraińskie. Na przełomie lipca i sierpnia 2014 roku separatyści otrzymali wsparcie z Moskwy – doradcówc wojskowych, oddziały specjalnego przeznaczenia i sprzęt wojskowy. Wśród sprzętu znalazły się wyrzutnie rakiet, dzięki którym już w lipcu 2014 roku separatyści strącili kilkadziesiąt ukraińskich samolotów wojskowych i śmigłowców.

Fot.: Barykady separatystów w Słowiańsku. Zdjęcie Autorstwa Aleksandr Sirota, CC BY-SA 3.0.