Zmiany w statusie prawnym obywateli Ukrainy korzystających z ochrony czasowej w Polsce

Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, uchwalona jako środek nadzwyczajny w odpowiedzi na bezprecedensowy napływ obywateli państw trzecich do Polski, ustanowiła szczególny reżim prawny regulujący prawo pobytu obywateli Ukrainy oraz zapewnienia im dostępu do usług publicznych, świadczeń i rynku pracy. Kluczowym mechanizmem przewidzianym w ustawie stała się instytucja ochrony czasowej, będąca w istocie krajową implementacją rozwiązań przewidzianych na poziomie unijnym, w tym w szczególności decyzji wykonawczej Rady UE 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r. 

Od momentu wejścia w życie ustawa była przedmiotem nowelizacji, dostosowujących jej przepisy do zmieniających się realiów prawnych, społecznych i administracyjnych. Podstawową nowelizacją była każdorazowa zmiana przepisów dotyczących terminu obowiązywania ochrony czasowej. W ostatnim czasie uchwalono kolejne zmiany, które modyfikują m.in. terminy legalnego pobytu, warunki przedłużenia uprawnień oraz procedury administracyjne związane z uzyskaniem i utrzymaniem statusu osoby objętej ochroną czasową.

Celem niniejszej ekspertyzy jest analiza najnowszych zmian legislacyjnych dotyczących ochrony czasowej. W ekspertyzie omówione zostaną także okoliczności towarzyszące wprowadzonym zmianom oraz ich przyczyny. Przedstawione będą także potencjalne skutki praktyczne i systemowe wynikające z obowiązywania znowelizowanych przepisów. Zmiany wprowadzane do specustawy dotyczyły przede wszystkim każdorazowego przedłużenia terminu obowiązywania ochrony czasowej oraz możliwości korzystania z przysługujących w ramach tej ochrony praw. Ponadto nowelizacje specustawy odnosiły się także do zmieniającej się rzeczywistości, przy czym trzeba mieć na uwadze, że sytuacja na terytorium Ukrainy nie uległa zmianie, a państwo-agresor nadal prowadzi działania o charakterze napastniczym w ramach pełnoskalowej inwazji zbrojnej. Niemniej zmiany dokonują się co do zasady na terytorium państw przyjmujących, w tym w Polsce. Można zauważyć pewne tendencje, które polski ustawodawca zapewne próbuje uregulować poprzez zmianę przepisów w tym zakresie. 

Czytaj więcej