Status prawny ukraińskich uchodźców wojennych w Republice Białorusi

Zanim rozpoczniemy omawianie statusu prawnego ukraińskich uchodźców wojennych w Republice Białorusi, trzeba sobie uświadomić, że chociaż siły zbrojne tego kraju nie biorą bezpośrednio udziału w wojnie rosyjsko-ukraińskiej, Republika Białorusi jest wyraźnym sojusznikiem Federacji Rosyjskiej w jej inwazji na Ukrainę, ponieważ udzielała i nadal udziela odpowiedniej pomocy wojskom okupacyjnym (m.in. poprzez umieszczenie wojsk rosyjskich w białoruskich bazach wojskowych, na lotniskach, wykorzystanie białoruskich połączeń kolejowych, dróg samochodowych, zapewnienie wsparcia materiałowo-technicznego, w tym dostaw paliw i smarów).

Bez tej pomocy rosyjska inwazja na Ukrainę, do której doszło 24 lutego 2022 r., byłaby praktycznie niemożliwa na tak ogromną skalę i na znacznej części granicy państwowej Ukrainy. Warto zauważyć, że duża część rosyjskiej armii okupacyjnej rozpoczęła inwazję na Ukrainę właśnie z terytorium Republiki Białorusi (w tym ze Strefy Wykluczenia elektrowni atomowej w Czarnobylu), a wiele zbrodni wojennych, które Rosja popełniła i nadal popełnia na terytorium Ukrainy, nie byłoby możliwych bez pomocy logistycznej ze strony państwa białoruskiego.

1. Sytuacja polityczna Białorusi

Niemniej istotny, w kontekście analizy statusu prawnego ukraińskich uchodźców wojennych w tym kraju, jest fakt, że Republika Białorusi jest państwem autorytarnym, którego obecny faktyczny przywódca Alaksandr Łukaszenka, skutecznie manipulując głosami wyborców na początku swoich „rządów”, a obecnie, wykorzystując podporządkowany mu represyjny aparat państwowy oraz stosując metody demagogii i zastraszania, od 1994 roku do dziś utrzymuje władzę w na pozór legalny sposób – pod płaszczykiem „referendum” i wyborów głowy państwa . W 1996 roku prezydent Łukaszenka rozwiązał Radę Najwyższą Białorusi XIII kadencji, zastępując ją Zgromadzeniem Narodowym Republiki Białorusi – całkowicie posłusznym dwuizbowym parlamentem, składającym się z Izby Reprezentantów i Rady Republiki. Nieco później, w tym samym roku, w drodze referendum wprowadzono zmiany do Konstytucji Republiki Białorusi z 1994 roku i przedłużono o dwa lata kadencję prezydenta Alaksandra Łukaszenki do 2001 roku. Sytuacja ta doprowadziła do znacznego ochłodzenia stosunków między Białorusią a Zachodem.

Czytaj więcej